Առաջին համաշխարհային պատերազմը և Հայոց ցեղասպանությունը. Էսսե 

Ներածություն

Առաջին համաշխարհային պատերազմը (1914–1918 թթ.) մարդկության պատմության ամենաողբերգական ու շրջադարձային իրադարձություններից մեկն էր։ Այն ընդգրկեց աշխարհի բազմաթիվ երկրներ, վերաձևեց քաղաքական քարտեզը և միլիոնավոր մարդկային զոհեր պատճառեց։ Սակայն այդ պատերազմի ստվերում տեղի ունեցավ մեկ այլ՝ ոչ պակաս սարսափելի և պատմականորեն նշանակալից իրադարձություն՝ Հայոց ցեղասպանությունը, որն իրագործվեց Օսմանյան կայսրությունում 1915–1917 թվականներին։ Ցեղասպանությունը ոչ միայն մարդկային ողբերգություն էր, այլև մի իրադարձություն, որը ձևավորեց հայ ժողովրդի հետագա ճակատագիրը։

Հիմնական մաս

Առաջին համաշխարհային պատերազմի ընթացքում Օսմանյան կայսրությունը, լինելով Գերմանիայի և Ավստրո-Հունգարիայի դաշնակիցը, հայտնվեց ներքին և արտաքին ճնշումների տակ։ Կայսրության թուրքական ղեկավարությունը՝ Երիտթուրքերի կուսակցությունը, որդեգրեց ազգայնական քաղաքականություն, որի նպատակն էր «մաքրել» պետությունը ոչ թուրքական տարրերից։ Հայերը, որոնք դարեր շարունակ ապրել էին իրենց հայրենի հողերում՝ Անատոլիայում, հայտնվեցին այս քաղաքականության հիմնական թիրախում։

1915 թվականի ապրիլի 24-ին Կոստանդնուպոլսում ձերբակալվեցին հայ մտավորականներ և հոգևորականներ։ Այդ օրը համարվում է Հայոց ցեղասպանության սկիզբը։ Հաջորդ ամիսներին սկսվեցին զանգվածային տեղահանություններ, որոնց անվան տակ իրականացվեց համակարգված բնաջնջման քաղաքականություն։ Տասնյակ հազարավոր տղամարդիկ սպանվեցին տեղում, իսկ կանայք, երեխաներն ու ծերերը բռնագաղթվեցին դեպի Սիրիայի անապատներ, որտեղ նրանց մեծ մասը զոհվեց քաղցից, հիվանդություններից և բռնություններից։

Չնայած աշխարհի որոշ պետություններ՝ հատկապես ԱՄՆ-ը, Ֆրանսիան և Ռուսաստանը, դատապարտեցին այդ ոճրագործությունը, միջազգային հանրությունը չձեռնարկեց արդյունավետ քայլեր այն կանխելու համար։ Ցեղասպանության հետևանքով շուրջ մեկուկես միլիոն հայեր զոհվեցին, իսկ Օսմանյան կայսրության հայկական բնակչությունը գրեթե ամբողջությամբ վերացավ։

Եզրափակում

Առաջին համաշխարհային պատերազմը ոչ միայն ռազմական և քաղաքական փոփոխությունների ժամանակաշրջան էր, այլև մարդկային բարոյականության մեծ փորձություն։ Հայոց ցեղասպանությունը դարձավ այդ պատերազմի ամենամութ էջերից մեկը՝ ցույց տալով, թե ինչպիսի աղետալի հետևանքներ կարող են ունենալ ազգային ատելությունն ու անտարբերությունը։ Այսօր, երբ անցել է ավելի քան մեկ դար, ցեղասպանության հիշողությունը շարունակում է ապրել հայ ժողովրդի գիտակցության մեջ՝ որպես հուշ և զգոնության կոչ՝ երբեք չկրկնելու նման ոճրագործություններ։ Ճշմարտության ճանաչումն ու պատմական արդարությունը մնում են խաղաղության և մարդու իրավունքների ամրապնդման կարևոր պայմաններ։